Thành phần món ăn không khác gì gỏi cuốn vốn rất phổ biến nhưng tất cả được cho vào tô, chan nước lèo, thêm một ít tương xay.
Món bún gỏi dà được phục vụ thực khách ở TP HCM.
Bún gỏi dà là đặc sản ít người biết bởi khá kén người ăn ở Sóc Trăng. Thành phần không khác gì món gỏi cuốn cơ bản vốn rất phổ biến như bún, tôm luộc, thịt luộc, giá, rau sống, đậu phộng... Nhưng thay vì cuốn, tất cả được cho vào tô, rồi chan nước lèo. Nước lèo chính là phần nước luộc tôm, thịt và xương heo được lọc trong vắt, ngọt thanh, có thêm vị chua nhẹ của me, nêm nếm gia vị vừa miệng, thêm mùi thơm đặc trưng của tương hột. Và quan trọng nhất, không thể thiếu một ít tương xay trên cùng, khi đem ra cho khách.
Thực chất ngày trước, đây là món bún khô, các quán ăn sẽ phục vụ riêng một bát nước lèo. Sau này, nhiều nơi sáng tạo và khi trở thành món nước, bún mới có tên gỏi dà. Tên bún xuất phát từ cách ăn như và (lùa) cơm của người Nam Bộ, đọc chệch từ "và" thành "dà".
Khi thưởng thức bún gỏi dà, thực khách cần trộn những nguyên liệu trong tô với rau sống, sau đó vắt thêm chanh để cân bằng hương vị. Và nếu muốn trọn vẹn thì phải ăn theo kiểu và (lùa) như người Nam Bộ mới đúng điệu.
Nước chấm đặc biệt làm từ sốt nếp và mắm ruốc.
Để phù hợp với khẩu vị của nhiều người, khi xuất hiện ở các tỉnh thành khác ngoài Sóc Trăng, chẳng hạn như TP HCM, bún gỏi dà đã được biến tấu theo cách mới, thay tương xay thành mắm ruốc, thay thịt luộc xắt lát thành sườn, thêm tai heo và sốt nếp.
Sự kết hợp kỳ lạ giữa sốt nếp và mắm ruốc mang đến cảm giác khá e dè khi lần đầu nghe qua vì các nguyên liệu không có sự ăn nhập. Nhưng khi thử rồi, thực khách sẽ cảm nhận được sự hòa quyện của sốt nếp sệt sệt beo béo và mùi thơm, độ mặn vừa phải của mắm ruốc, để tạo nên một hương vị đặc biệt. Sốt nếp sẽ làm cho nước lèo sệt lại, là sợi dây kết nối các nguyên liệu có trong tô bún.
Tô bún gỏi dà khi mang tới bàn sẽ nghi ngút khói khi nước dùng phải thật nóng. "Món này hiếm thấy ai bán vì nó khá kén người ăn, chỉ những người lớn tuổi, người biết ăn hay từng thử qua món này thì mới ăn được", Bà Thanh, một thực khách lớn tuổi, chia sẻ.
Món ăn ở TP HCM đã được biến tấu khi nước lèo được chan thẳng vào tô thay vì để riêng như "bản gốc".
Ở TP HCM, bạn có thể thưởng thức bún gỏi dà tại quán chị Hòa nằm trên đường Cô Giang, quận 1. Một điều đặc biệt ở đây là quán có thực đơn thay đổi theo ngày, với nhiều món như bún mắm, mì vịt tiềm, cháo cá, bún cà ri, bò kho. Bún gỏi dà chỉ được bán vào ngày chủ nhật, từ 6h đến 11h. Nếu không thể thưởng thức vào khung giờ đó, thực khách phải đợi một tuần sau.
Bún gỏi dà ở quán chị Hòa có giá 45.000 đồng. Bạn nên đến tầm 8h để không phải chờ đợi quá lâu vì đông đúc. Quán có người giữ xe miễn phí.
Bài và ảnh: Quang Thiện